Our website uses cookies to distinguish you from other users of our website. We use cookies to provide you with a good experience when you browse our website. You can change your cookie settings at any time. If you continue without changing your settings, you accept our use of cookies as outlined in our Privacy Policy.
Accept

 

Yn ystod 1968, dechreuodd y Bathdy newydd yn Llantrisant cymryd siâp.

  •  

Erbyn Rhagfyr y flwyddyn hynny roedd y safle yn barod am yr agoriad crand gan y Frenhines, yng nghwmni y Dug Caeredin a Tywysog Charles, dim ond deg mis ar ôl i James Callaghan gosod y garreg sylfaen.

 

Cliciwch yma am ragor o atgoffion
Troi’r dywarchen gyntaf

Ar 7 Awst 1967, cafodd Dirprwy Feistr, Jack James, y fraint o droi’r dywarchen gyntaf. Roedd y dasg hon yn peri ofn iddo, nid oherwydd bod yr ail-leoliad mor fawr, ond gan ei fod yn ofni defnyddio’r peirianwaith. ‘Roedd gen i’r pleser ofnus’, dywedodd, ‘o droi’r dywarchen gyntaf, anghenfil yn pwyso 37 tunnell.’ Roedd yr anghenfil hwn yn grafwr treigl, a gyda hwn tynnodd allan darn o bridd i ddechrau adeiladu’r gangen ddegol.

Cafodd ei roddi gyda rhaw fechan gan cadeirydd R.M. Douglas Construction Company Ltd, y prif gontractwyr ar gyfer y gwaith. Dywedodd iddynt ei fod ‘i fyny i chi i wneud y gwaith yn ddiogel, yn gyflym ac yn rhad’.

Watch the construction the new Royal mint

Darperir y ffilm gan British Pathe

Cliciwch yma am ragor o atgoffion
Gosod y garreg sylfaen

Yn Chwefror 1968, gosodwyd carreg sylfaen y Bathdy Brenhinol gan James Callaghan, oedd yn gyn Ganghellor y Trysorlys ac yn awr yr Ysgrifennydd Cartref. Wrth barhau â’r traddodiad o osod darnau arian o dan cerrig sylfaen, rhoddwyd dau ddarn arian degol 2c o dan y garreg, ac mae’n siwr y dewisant gan eu bod yn dagos bathodyn Tywysog Cymru.

Yn ystod cinio ar ôl y digwyddiad, rhoddodd James Callaghan diolch i’r awdurdodau lleol am eu cydweithrediad mewn cynnig tai a chroesawi’r gweithwyr y Bathdy oedd wedi symud i Gymru o Lundain. Roedd yna deimlad o ddathlu ac mewn ymateb i lwncdestun gan Cledwyn Hughes, Ysgrifennydd Gwladol Cymru, cynnigir efallai nawr fydd dinasyddion Llantrisant yn fodlon rhoi peth o’r tir comin fel safle ar gyfer y Senedd.

Watch the construction the new Royal mint

Darperir y ffilm gan British Pathe

Cliciwch yma am ragor o atgoffion
Agoriad y Bathdy Brenhinol yn Llantrisant

Cafodd y safle yn Llantrisant ei agor yn ffurfiol ar 17 Rhagyr gan Ei Mawrhydi y Frenhines, yng nghwmni’r Dug Caeredin a Tywysog Charles. Cafodd nhw croesawiad cynnes,  a daeth cannoedd o bobl i’r achlysur, gan gynnwys plant o ysgolion gerllaw oedd wedi cael prynhawn rhydd i ymweld â’r ymwelwyr brenhinol. Roedd un ferch, Rosamund Caddick, yn hynod o lwcws i roddi’r Frenines gyda thusw swyddogol, yn cynnwys yn eithaf anarferol, cennin Pedr, cennin sidan, mint a darnau arian newydd eu streicio.

Croesawyd yr ymwelwyr brenhinol gan Arglwydd Raglaw Sir Morgannwg, Roy Jenkins, Canghellor y Trysorlys, a Jack James, y Dirprwy Feistr, gyda Côr Meibion Llantrisant yn perfformio’r anthem genedlaethol. Ar ôl dadorchuddio plac i arwyddo’r agoriad, cafodd y parti brenhinol tŵr o’r safle. Siaradant gyda nifer o’r gweithwyr a bathodd chwech darn arian degol yr un, gyda’r Frenhines yn streicio darnau 1c, y Dug Caeredin yn streicio darnau 1/2c a Tywysog Cymru yn streicio darnau 2c.

 

Eich hatgofion

Oes gennych chi unrhyw luniau o’r 50 mlynedd diwethaf? Ychwanegwch eich hatgofion a dewch yn ran o’n archif.

Rhannwch eich hatgofion

 

Pobl

Dysgwch am y pobl oedd yn hanfodol i’r Bathdy yn ystod ei flynyddoedd cynnar yn Llantrisant.
Digwyddiadau

Dysgwch am y digwyddiadau yn nodedig i ddatblygiad y Bathdy yn Ne Cymru.
Cynhyrchiad

Dysgwch sut gafodd yr arian degol newydd ei gynhyrchu a dosbarthu.